Vasiyetname, bireylerin ölüm sonrası malvarlıklarını nasıl tasarruf edeceklerini belirlemek için hazırladıkları hukuki bir belgedir. Türk Medeni Kanunu’nun 531. maddesi ve devamında düzenlenen vasiyetname, mirasçıların haklarını ve mal paylaşımını etkileyen en önemli hukuki belgelerden biridir. Bu makalede, vasiyetnamenin türleri, geçerlilik şartları, saklı pay düzenlemeleri ve vasiyetnamenin iptali gibi konular ayrıntılı şekilde ele alınmıştır. Ümraniye avukat veya Ümraniye miras avukatı arayışında olan bireyler için rehber niteliğinde bir içerik sunuyoruz.
1. Vasiyetname Nedir?
Vasiyetname, bir kişinin ölümünden sonra malvarlığı üzerinde yapmak istediği tasarrufları içerir. Türk Medeni Kanunu, herkesin ölüm sonrası malvarlığını kendi iradesiyle düzenleme hakkına sahip olduğunu öngörür (TMK m. 531). Ancak vasiyetnamenin geçerli olabilmesi için belirli şekil şartlarına uygun şekilde düzenlenmesi gerekmektedir.
2. Vasiyetname Türleri
Türk Medeni Kanunu’na göre vasiyetnameler üç şekilde düzenlenebilir:
a. Resmi Vasiyetname (TMK m. 532)
Resmi vasiyetname, noter huzurunda veya sulh hukuk hâkimi önünde düzenlenir. Bu tür vasiyetname, en güvenilir yöntem olarak kabul edilir. Düzenlenme usulü şu şekildedir:
- Vasiyet, vasiyetçinin talimatına uygun olarak noter veya hâkim tarafından hazırlanır.
- İki tanığın huzurunda vasiyetçinin beyanı alınır ve imzası alınır.
- Tanıklar da vasiyetnamenin vasiyetçinin beyanına uygun olduğunu onaylar.
b. El Yazısı ile Vasiyetname (TMK m. 538)
El yazısıyla vasiyetname, kişinin tamamen kendi el yazısıyla düzenlediği bir belgedir. Bu vasiyetnamenin geçerlilik şartları şunlardır:
- Vasiyet tamamen kişinin kendi el yazısıyla yazılmış olmalıdır.
- Tarih belirtilmeli ve vasiyetçi tarafından imzalanmalıdır.
c. Sözlü Vasiyetname (TMK m. 539)
Sözlü vasiyetname, ölüm tehlikesi gibi olağanüstü durumlarda yapılır. Bu durumda kişi, iki tanığa vasiyetini açıklar ve tanıklar bu beyanı yazılı hale getirerek yetkili makama sunar. Sözlü vasiyetnameler, olağanüstü koşullar ortadan kalktığında geçerliliğini yitirebilir.
3. Vasiyetnamenin Geçerlilik Şartları
Bir vasiyetnamenin hukuki geçerliliği için şu şartlar aranır:
- Fiil Ehliyeti (TMK m. 502): Vasiyetname düzenleyen kişinin ayırt etme gücüne sahip olması ve 15 yaşını doldurmuş olması gerekir.
- İrade Beyanı: Vasiyetname, kişinin kendi serbest iradesiyle hazırlanmış olmalıdır. Baskı, tehdit veya hata yoluyla hazırlanan vasiyetnameler iptal edilebilir.
- Şekil Şartları: Vasiyetnamenin türüne uygun şekilde düzenlenmiş olması gerekmektedir.
Ümraniye miras avukatı, vasiyetnamenin geçerliliği ve düzenlenmesi sırasında size rehberlik edebilir.
4. Saklı Pay ve Mirasçılık Hakları
Türk Medeni Kanunu, mirasçılardan bazılarına “saklı pay” hakkı tanımıştır (TMK m. 506). Saklı pay, mirasçıların belirli bir oranını kanunen koruma altına alır ve vasiyetname ile bu payın ihlal edilmesi mümkün değildir. Saklı pay oranları şunlardır:
- Altsoyu (çocuklar ve torunlar): Mirasın yarısı.
- Anne ve baba: Mirasın dörtte biri.
- Sağ kalan eş: Altsoy ile birlikte mirasın dörtte biri, anne ve baba ile birlikte yarısı.
Vasiyetnamede saklı paya zarar verilmesi durumunda, saklı pay sahibi itiraz ederek hakkını talep edebilir.
5. Vasiyetnamenin İptali ve Hükümsüzlüğü
Vasiyetname, belirli durumlarda iptal edilebilir veya hükümsüz sayılabilir:
- İrade Sakınımı: Vasiyetçinin tehdit, hile veya hata yoluyla vasiyetname hazırlaması durumunda iptal edilir.
- Şekil Eksikliği: Kanunen öngörülen şekil şartlarına uyulmayan vasiyetnameler geçersizdir.
- Kanuna Aykırılık: Saklı payların ihlal edilmesi durumunda, vasiyetnamenin ilgili kısmı geçersiz sayılır.
Ümraniye avukat, vasiyetnamenin iptali veya hukuki geçerliliğinin sağlanması sürecinde size hukuki destek sunabilir.
6. Vasiyetnamenin Açılması ve İcrası
Kişinin ölümünden sonra vasiyetname, sulh hukuk mahkemesi tarafından açılır ve içeriği açıklanır (TMK m. 595). Mahkeme, vasiyetnamenin geçerliliğini denetler ve mirasçılar arasında mal paylaşımı yapılır. Vasiyetnamenin icrası sırasında doğabilecek uyuşmazlıklar, miras hukuku çerçevesinde çözülür.
7. Vasiyetname Düzenlerken Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Vasiyetnamenin geçerli bir şekilde düzenlenmesi için hukuki danışmanlık almak önemlidir.
- Mirasçılar arasında adaletsizliği önlemek için saklı pay düzenlemelerine dikkat edilmelidir.
- Resmi vasiyetname düzenlenmesi, vasiyetin hukuki güvenilirliğini artırır.
Sonuç
Vasiyetname, miras hukukunun en önemli unsurlarından biridir ve hukuka uygun şekilde düzenlenmesi gerekir. Ümraniye avukat ve Ümraniye miras avukatı desteğiyle vasiyetname düzenleme, iptal ve icra süreçlerinde profesyonel yardım alabilirsiniz.
Bu süreçte uzman bir avukattan destek alarak, vasiyetnamenizin hem hukuki geçerliliğini sağlamak hem de mirasçılar arasında adil bir paylaşım yapılmasını temin etmek mümkündür.